Termokupl Nedir?
Termokupl ya da diğer bilinen adı ile ısıl çift, bir çeşit sıcaklık sensörüdür. Sıcaklık sensörleri, ortamlardaki ısı değişimlerini algılamamızı sağlayan aletlerdir. Bazı maddelerin sıcaklık ile elektriksel direnci değişmektedir. Sıcaklı kontrolü ve sıcaklık ölçümleri, sıcaklığa karşı hassas olan maddeler kullanılarak yapılmaktadır. Sıcaklık sensör türlerinden biri olan termokupllar değişik iki adet iletken malzemeden meydana gelmektedir. Bu malzemelerin iki uçları birleştirilerek ısıtıldığı zaman diğer uçlarda gerilim oluşmaktadır.
Çalışma Prensipleri
Yüksek dereceye ulaşan sıcaklıkların ölçülmesi için termometreler kullanılamamaktadır. Eksi -200 °C’den 2320 °C’ye kadar olan çeşitli sıcaklıklarda bu sebeple 1821 yılında Seebeck tarafından bulunan termokupllar yaygın olarak kullanılır. Bakır konstantan ve demir konstantan gibi iki farklı metalin birleşme noktası ısıtıldığı zaman bu iki metalin uçları arasında potansiyel bir fark meydana gelir. İşte bu sistem, termokupl çalışma prensibinin temelini oluşturmaktadır.
Ortaya çıkan potansiyel farkın değeri, iki ayrı metalin ısınması sonucunda meydana gelen sıcaklık ve soğukluk farkına bağlı olmaktadır. Oluşan bu potansiyel fark bir milivoltmetre ile ölçülerek istenilen sıcaklık değerlerinin ölçümü yapılır. Milivoltmetrenin belirttiği gerilim değerine göre sıcaklık değerinin ölçümü gerçekleştirilmiş olmaktadır.
Kullanım Alanları Nelerdir?
Endüstride en çok tercih edilen ve yaygın olarak kullanılan ısı kontrol elemanları termokupllar – 200 °C ile + 2500 °C arasında çalışabildikleri için ön plandadırlar. Yüksek sıcaklıkların ölçülmesi istenilen ve ihtiyaç duyulan yerlerde, endüstri tesislerinde bulunan ve yüksek sıcaklıkta çalışan kazanların ısı kontrolünde kullanılmaktadırlar. Mineral izoleli olan türlerinin kullanıldığı yerler ise tanklar, boru hatları, türlü makinalar ve aparatları, laboratuvar test merkezleri, hava, gazlar, yağ ve su gibi sıvı ve gaz ortamlar, nükleer enerji santralleri, basınçlı kaplar, reaktörler ve kimya endüstrileridir.
Sağlamlık Kontrolü Nasıl Yapılır?
Sağlamlık kontrolü yapılmak istenen termokupllar için sağlamlık testi yapılmaktadır. Termokuplun sağlamlık testi yapılırken avometre kullanılmaktadır. Avometre, sağlamlık testi için milivolt kademesine alınır. Termokuplun uçları, avometrenin prop uçlarına tutulur. Termokuplun ucu bir ısı kaynağı ile ısıtılır. Avometre tarafından ölçülen gerilim değerinde herhangi bir değişim olup olmadığı gözlemlenir. Gerilim değişimi var ise bu termokuplun sağlam olduğunu ifade etmektedir.
Termokuplların Çeşitleri Nelerdir?
Termokuplların birçok çeşidi bulunmaktadır. Bu çeşitler şöyle sıralanabilir:
– Düz Tip Termokupllar
– L Tipi Termokupllar
– İnset ve İnsetli Termokupllar
– Portatif Tip Termokupllar
– Eksoz ve Diğer Tip Termokupllar
– Bayonet Tip Termokupllar
– Mineral İzoleli Termokupllar
Termokuplların Çeşitlerinin Özellikleri
1- Düz Tip Termokupllar: Metal ya da seramik kılıflı bu çeşit ürünler – 200 °C’den + 2320 °C’ye kadar türlü proseslerde geniş bir şekilde kullanılmaktadır.
2- L Tipi Termokupllar: Çoğunlukla metal eriyiklerinin ve tuz banyolarının sıcaklık ölçümlerinde kullanılan sensörlerdir.
3- İnset ve İnsetli Termokupllar: Gaz ve sıvı ortamlarında, kazanlarda, boru hatlarında, tanklarda, basınçlı ortamlarda kullanılan termokupl çeşitleridir.
4- Portatif Tip Termokupllar: Termokupl çeşitleri arasında en geniş kullanım ağına sahip türler olarak ortaya çıkmaktadır.
5- Eksoz ve Diğer Tip Termokupllar: Eksoz sıcaklıkları ölçümlerinde kullanılmaktadır. Genellikle sabit kablolu olarak monte edilirler.
6- Bayonet Tip Termokupllar: Çalışma koşulları bakımından daha kolay ortamlarda kullanımlarına rastlanmaktadır. Sıvılar için ya da rutubetli ortamlarda kullanılamazlar. Bu özellikleri ile bayonet tip termokuplları diğerlerinden ayrılmaktadır.
7- Mineral İzoleli Termokupllar: Çok çeşitli şartlarda ve ortamlarda değişik sıcaklıklarda kullanılabilen ürünlerdir. Kıvrılabilir, bükülebilir olmaları sebebi ile portatif uygulamalarda geniş bir kullanım imkanları bulunmaktadır. Sıcaklık limitleri olarak çalışabilecekleri yerlerde kablo gibi dolaştırılabilmektedirler. Uzun tünel fırınlarda araba altı sıcaklığını takip amacı ile ya da bir fırının sıcaklık profilini çıkarmak için tercihe bağlı olarak kullanılmaktadırlar.
Termokupl almak için https://www.rezistansmarket.com/termokupllar tıklayın.